29 april 2019 |   2 minuten leestijd

Wat is Alla Prima?

Alla Prima (Italiaans voor 'bij de eerste poging') is een schildertechniek waarbij nieuwe verf laag wordt toegevoegd op de voorafgaande nog natte verf lagen. Deze techniek wordt ook wel nat-in-nat schildertechniek genoemd. Met deze techniek wordt het schilderij binnen een relatief korte tijd geschilderd. De kleuren worden behalve op het palet ook op het schilderij zelf gemengd en nat tegen en over elkaar gezet. Meestal is het formaat van het canvas klein, omdat het in een sessie moet wordt geschilderd. Deze schildertechniek wordt vaak gebruikt bij olieverf, omdat het even duurt voordat deze verf droog is. Je kan deze techniek ook gebruiken met aquarelverf en zelfs met een aantal langzaam drogende acryl verven. 

De historie van Alla Prima

Een van de eerste kunstsnaren die de schildertechniek alla prima gebruikten waren de Nederlanders, die het in de 15e eeuw in de praktijk brachten. Een voorbeeld van een combinatie van traditionele en nat-in-nat olieverf is het Arnolfini-huwelijksportret van Jan Van Eyck uit 1434. Latere Nederlandse schilders konden lak nog losser en expressiever aanbrengen. De kunstenaar Frans Hals laat in 'Malle Babbe uit 1633 zien hoe het schilderen van alla prima emotie en energie kan toevoegen aan een schilderij. Je kan de penseelstreken van Frans Hals heel duidelijk zien. Hals 'schilderijen en anderen maakten de weg vrij voor schilders wiens werk ernaar streefde visuele informatie te bezuinigen tot zo min mogelijk penseelstreken. Alla prima schilderen werd de beste manier voor realisten, zoals John Singer Sargent en postimpressionisten, zoals Paul Cezanne. Zij legden het onderwerp op een levendige en directe manier vast. Zeer kort daarop werd Alla Prima kunstwerken een doel op zich. De bijna dansende penseelstreken en kleuren staan prominent in de beroemde werken van Van Gogh.

Hoe begin je met Alla Prima?

Je begint vaak zonder ondertekening en in sommige gevallen zal je heet summier de grote lijnen met houtskool aangeven. Hierna zal je op je gevoel verder schilderen en wijzigingen aanbrengen. Een foutje gemaakt? Geen probleem! Dit corrigeer je makkelijk weg met terpentine (of water als olieverf op waterbasis is) of met een paletmes.  Met deze schilderstechniek zie je de kwaststreken en ook meestal de gekleurde ondergrond gewoon door het werk heen schemeren. Een enkele keer wordt in de verf gekrast met het uiteinde van een penseel. 

Hoe schilder je Alla Prima?

1. Of je schildert nat-in-nat, je maakt je schilderij dus in een keer.
   Je zet jouw schilderij in een keer op. Je werkt in de natte verf en schildert zo lang door totdat het af is. Je kan dit doen met smeuïge dikke verf zo uit de tube, je hoeft dus niet in lagen te werken. Tijdens het schilderen is het niet nodig je lagen te laten drogen. Het is een hele ongedwongen manier van schilderen. Je werkt aan jouw hele schilderij tegelijk. Probeer deze hele spontane manier van schilderen uit en durf hierbij fouten te maken! Let wel op bij het eventueel corrigeren van foutjes dat de kleuren troebel kunnen worden.
2. Of je zet de eerste laag verdund op je schilderij.
   Je schildert de eerste laag net zo dun als waterverf. Je gaat vervolgens wel meteen door met de tweede laag als de eerste nog nat is. Zo vloeien de eerste twee lagen in elkaar over. Er ontstaan op je werk zachte randen waar je verf erg dun is. Waar je verf iets dikker is blijft de tweede laag erop liggen. Vaak geeft deze techniek een doorschijnend en zacht karakter aan je vormen.
3. Of je zet op de eerste sterk verdunde verflaag in een keer de lagen naast elkaar op.
   Je start met de lichtste verfkleuren en zet daar de middel en donkere kleuren tegenaan. Je kunt dit zien als een soort van legpuzzel. Je legt de kleuren als het ware aan elkaar. Zo creëer je een kleurrijk en spontaan geheel.

Bij de derde optie ben je optisch aan het mengen. Deze truc gebruikte de impressionisten in hun werken. De kleuren worden door de toeschouwer gemengd in haar/zijn brein, in plaats van dat de kunstenaar zijn kleuren op zijn palet heeft gemengd. De kleur oranje creëer je bijvoorbeeld als je rode puntjes naast gele zet. De kleur is minder verzadigd dan bij glaceren.